گمرک ایران در ادامه شفاف‌سازی ارزی، لیست ۱۰۰واردکننده برتر (از لحاظ ارزش دلاری) را در سال ۱۴۰۲ منتشر کرد، لیستی که در آن نام خودروسازان و قطعه‌سازان نیز دیده می‌شود. طبق آنچه گمرک منتشر کرده، برخی خودروسازان (متعلق به بخش خصوصی) در جمع پنج و ۱۰واردکننده برتر سال ۱۴۰۲ قرار گرفته‌اند. انتشار این لیست در شرایطی است که طی چند ماه گذشته حاشیه‌های زیادی درباره ارزبری مونتاژ خودرو در کشور ایجاد شده و اعتراض‌ها و نگرانی‌هایی از سوی فعالان صنایع خودرو و قطعه به دنبال داشته است.

به گزارش خودروتک به نقل از دنیای اقتصاد ، این موضوع سال گذشته حتی سبب شد وزیر صنعت، معدن و تجارت و رئیس کل بانک مرکزی به مجلس شورای اسلامی احضار شوند تا توضیح دهند ارز تخصیص‌یافته به بخش خودرو کجا رفته است. در آن جلسه مجلس، رئیس کل بانک مرکزی میزان ارز تخصیص‌یافته به بخش خودرو را تا اواسط دی‌ماه 1402 اعلام کرد.  طبق اعلام محمدرضا فرزین، از ابتدای سال 1402 تا اواسط دی‌ماه، پنج‌میلیارد و 406میلیون دلار ارز به حوزه خودرو و قطعات تخصیص داده شده بود که نسبت به مدت مشابه سال گذشته 8‌درصد رشد را نشان می‌داد. وی همچنین گفت که در بازه زمانی موردنظر، بالغ بر 31میلیارد و 402میلیون دلار ارز به وزارت صمت داده شده که آن هم نسبت به سال 1401 رشد پنج‌‌درصدی داشته است. چندی پیش نیز گمرک جزئیات ارز اختصاص‌یافته به بخش خودرو را در سال 1402 اعلام کرد که نشان می‌داد بیش از هشت‌میلیارد دلار ارز به این بخش تخصیص یافته است.

یکی از نکات مهم در این گزارش، سهم بخش واردات قطعات به‌خصوص قطعات مربوط به مونتاژکاران بود. طبق آمار گمرک،  در سال 1402به اندازه هشت‌میلیارد و 380میلیون دلار اجزا و قطعات خودرو و موتورسیکلت از گمرکات ترخیص و وارد کشور شده است که بررسی جزئیات واردات اجزا و قطعات خودرو و موتورسیکلت نشان می‌دهد که واردات قطعات خودرو در سال 1402، هفت‌میلیارد و 598میلیون دلار بوده است.   گمرک در این گزارش همچنین برای اولین بار، نام شرکت‌های خودروسازی اصلی گیرنده ارز را فاش کرده بود.

بر این اساس، خودروسازی مدیران‌خودرو با سهم 13درصدی، در رتبه نخست دریافت ارز قرار داشت و پس از این شرکت، کرمان‌موتور با سهم 9.65درصدی رتبه دوم را در اختیار گرفته بود. همچنین رده سوم در جدول موردنظر به شرکتی به نام کوروش موتور آریا تعلق داشت.

حضور پررنگ خودرویی‌ها در جمع واردکنندگان برتر

با انتشار لیست 100 واردکننده برتر کشور در سال 1402، مشخص شده خودروسازان و قطعه‌سازان حضور پررنگی در این لیست دارند. این حضور پررنگ به خصوص در مورد شرکت‌های خودروساز بخش خصوصی، ناشی از ضعف داخلی‌سازی در این شرکت‌هاست که شریک چینی دارند. طبق لیست منتشره، در جمع 10 واردکننده برتر کشور طی سال گذشته، نام سه شرکت فعال در خودروسازی بخش خصوصی به چشم می‌آید. در این بین، صنایع خودرو سازی مدیران با سهمی یک میلیارد دلاری، ارزبرترین شرکت در صنعت خودروی کشور طی سال گذشته بوده است. بنابر آمار گمرک، مدیران‌خودرو سهمی 1.5درصدی از کل ارزش دلاری واردات سال گذشته به کشور را داراست.

این شرکت در سال 1401 بیش از 530میلیون دلار ارزبری داشته، بنابراین ارزبری آن در سال 1402تقریبا 90درصد رشد کرده است. جایگاه‌های هشتم و نهم لیست 100 واردکننده برتر کشور در سال گذشته به کرمان‌موتور و کوروش‌موتور آریا اختصاص یافته است. کرمانی‌ها در سال گذشته حدود 748میلیون دلار ارزبری داشته‌اند که نسبت به سال 1401 رشد حدودا 76درصدی را نشان می‌دهد. کوروش‌موتور آریا هم با ارزبری 634میلیون و 481میلیون دلاری در سال گذشته، رشد حدودا 58درصدی را در ارزبری داشته است.

اما در جمع 10 واردکننده برتر دوم (ردیف 11 تا 20) نیز نام سه شرکت فعال در حوزه خودرو و قطعه به چشم می‌آید. در این بین، گروه بهمن با قرار گرفتن در رده سیزدهم، 38درصد رشد ارزبری را در سال 1402 و نسبت به 1401 به ثبت رسانده است. ارزبری بهمن در سال گذشته نزدیک به 394میلیون دلار بوده است. در رده شانزدهم هم نام ایران‌خودرودیزل به چشم می‌آید، شرکتی که با 369میلیون و 482هزار دلار ارزبری، افت 17درصدی نسبت به سال 1401 داشته است.