تعویض پلاک خودرو آخرین مرحله در معامله خودرو محسوب می‌شود و پس از آن خریدار رسماً مالک خودرو می‌شود. در مورد این مرحله آخر، هم خریداران و هم فروشندگان سؤال‌ها و ابهام‌های زیادی دارند که اگر برطرف شود، احتمالاً فرایند آن کوتاه‌تر شده و جلوی دوباره‌کاری و سرگردانی افراد گرفته می‌شود. در این مقاله، سعی شده تا ضمن معرفی مدارک لازم برای تعویض پلاک، این سؤالات و ابهام‌ها هم تا حد امکان برطرف شوند و بتوانید بعد از خواندن آن، پلاک خودرو را بدون دغدغه و دردسر تعویض کنید.

تعویض پلاک برای چیست؟

تعویض پلاک آخرین گام از مراحل قانونی نقل و انتقال خودرو است و همین جمله، اهمیت آن را روشن می‌کند. از طرف دیگر، این کار خودرو به پلیس کمک می‌کند تا در صورت وقوع تخلف، راننده جدید را راحت‌تر شناسایی کند. همچنین درصورتی‌که خودروی خود را بفروشید و مراحل تعویض پلاک خودرو را طی نکنید، تمامی تخلفات مالک جدید به نام شما ثبت خواهد شد و شما باید آن‌ها را تسویه کنید.

بخش مهمی از این فرایند به فراهم کردن مدارک لازم برای تعویض پلاک اختصاص دارد و اگر این مدارک ناقص یا بدون اعتبار باشند، تعویض پلاک به تأخیر می‌افتد.

فک پلاک چیست؟

فک پلاک به معنی باز کردن و حذف پلاک قبلی است و در حقیقت یکی از مراحل تعویض پلاک خودرو محسوب می‌شود. از نظر دعاوی حقوقی هم زمانی فک پلاک معنای متفاوتی پیدا می‌کند که خریدار حاضر نشود پلاک خودرو را تعویض کند و فروشند در مراجع قضایی باید نسبت به خریدار اصطلاحاً دعوای فک پلاک طرح کند تا او ملزم به انجام این کار شود. برای مطرح کردن این شکایت، ارائه قولنامه و مدارک تعویض پلاک الزامی (مخصوص فروشنده) است.

شرایط و مراحل تعویض پلاک چیست؟

اگر ساکن شهرهای بزرگ و به‌خصوص شهر تهران هستید باید پیش از هر چیز به شما گوشزد کنیم که مراکز تعویض پلاک این شهرها معمولاً شلوغ هستند و به همین دلیل برای این که بتوانید کارتان را در همان روز انجام دهید، باید صبح زود (حداکثر تا ساعت 7:30) در این مراکز حاضر شوید. در این حالت، می‌توانید امیدوار باشید که تا ظهر کارتان تمام می‌شود. همچنین برای این که کارتان عقب نیفتد، باید مطمئن شوید که تمامی مدارک لازم برای تعویض پلاک را همراه خود ببرید.

شلوغی این مراکز به حدی است که بهتر است از طریق سامانه نوبت دهی تعویض پلاک از آن‌ها نوبت بگیرید و به‌اصطلاح اقدام به ثبت نام تعویض پلاک کنید.

از مهم‌ترین شرایط تعویض پلاک خودرو، حضور فروشنده و خریدار در محل و در دست داشتن مدارک لازم جهت تعویض پلاک است که در بخش بعدی از آن‌ها اطلاع پیدا می‌کنید. همچنین فروشنده می‌تواند به خریدار وکالت بدهد تا او بتواند به‌تنهایی پلاک خودرو را تعویض کند.

در ادامه با مراحل و نحوه تعویض پلاک آشنا می‌شوید:

مرحله اول: ثبت نام تعویض پلاک

پس از همه‌گیری کرونا و نیاز مبرم به فاصله‌گذاری اجتماعی، دولت تصمیم گرفت تا بسیاری از خدمات خود را به‌صورت اینترنتی ارائه کند. یکی از این خدمات، ثبت نام تعویض پلاک بود که بعد از فروکش کردن همه‌گیری هم آنلاین باقی ماند. در حال حاضر مراجعه به سامانه نوبت دهی تعویض پلاک (www.nobatdehi.epolice.ir) و دریافت نوبت پیش از مراجعه به مراکز مربوطه، اجباری است؛ چون برگه نوبت از جمله مدارک تعویض پلاک خودرو است و بدون آن نمی‌توانید وارد این مراکز شوید.

در نخستین گام، باید وارد این سایت شوید و در آن ثبت نام کنید. پس از نهایی شدن ثبت نام، می‌توانید از طریق صفحه اصلی سایت نام استان، شهر، نوع خدمت و وسیله نقلیه خود را انتخاب کنید و روی دکمه جستجو کلیک کنید. در مرحله بعد مراکز تعویض پلاک فعال در شهر شما نمایش داده می‌شود و می‌توانید هر کدام که دسترسی بهتری دارد را انتخاب کنید. پس از آن باید مجدداً نوع خدمت موردنظرتان و بعد تاریخ و ساعت دلخواهتان را از بین گزینه‌های موجود انتخاب کنید.

بعد از آن می‌توانید شماره پلاک موردنظرتان را انتخاب کنید و ثبت نوبت را بزنید. دقت کنید که برای ساکنان استان‌های مختلف ساعت خاصی برای مراجعه به سامانه نوبت دهی تعویض پلاک در نظر گرفته شده و با مراجعه در ساعت موردنظر، می‌توانید نوبت‌های موجود تا 6 روز بعد را رزرو کنید. جدول زیر، ساعت مراجعه ساکنین استان‌های مختلف به این سامانه را نشان می‌دهد:

توصیه می‌کنیم پیش از انتخاب هر مرکز، حتماً شرایط تعویض پلاک آن را مطالعه کنید؛ چون برای مثال در مرکز تعویض پلاک میثم تهران فرایند ثبت نام خریدار و فروشنده و ارائه مدارک لازم برای تعویض پلاک به‌صورت اینترنتی و از طریق سامانه سخا انجام می‌شود.

مرحله دوم: ورود به مرکز و تحویل مدارک

در این مرحله به مرکز مربوطه مراجعه می‌کنید، رسیدی که بعد از ثبت نام در سامانه دریافت کرده‌اید را تحویل می‌دهید و قبض پارکینگ می‌گیرید. در این قبض شماره نوبت و باجه مربوطه اعلام شده است. مدارک موردنیاز برای تعویض پلاک را تحویل می‌دهید و پس از آن فرم بازدید فنی خودرو را پر می‌کنید.

مرحله سوم: بازدید فنی خودرو

در این مرحله کارشناسان مرکز از خودرو بازدید کرده و اصالت و انطباق آن با برخی مدارک لازم برای تعویض پلاک مثل سند کمپانی را بررسی می‌کنند.

مرحله چهارم: تسویه خلافی

در این مرحله اگر خودرو خلافی داشته باشد، باید مالک اقدام به تسویه آن کند یا اگر این کار را قبلاً انجام داده، گواهی عدم خلافی را تحویل بدهد. برگ تسویه خلافی را هم می‌توانید با مراجعه به دفاتر پلیس 10+ بگیرید. این برگه از ضروری‌ترین مدارک موردنیاز برای تعویض پلاک است و بدون آن تعویض پلاک انجام نمی‌شود. همچنین پرداخت مالیات یا همان هزینه نقل و انتقال خودرو در تعویض پلاک هم ضروری است.

مرحله پنجم: فک پلاک

در این مرحله پلاک قبلی باز یا به‌اصطلاح فک می‌شود و فروشنده باید آن را به انبار تحویل دهد. پلاک‌های فک شده معمولاً تا یک سال نزد پلیس باقی می‌مانند و اگر ظرف این مدت خودروی جدیدی بخرید، می‌توانید یکی از پلاک‌های آزادتان را برای آن استفاده کنید. در این یک سال برای نصب پلاک هزینه‌ای از شما دریافت نمی‌شود؛ اما بعد از گذشت سه سال، باید برای ساخت مجدد پلاک‌های قدیمی هزینه پرداخت کنید.

در شهر تهران معمولاً پلاک آزاد قدیمی در همان مرکز تحویل خریدار می‌شود و اگر در آن مرکز موجود نباشد، برای ساخت آن خریدار باید مبلغ 50 هزار تومان بپردازد؛ اما در شهرستان‌ها نحوه تعویض پلاک کمی متفاوت است و ممکن است تحویل پلاک قدیمی بین 24 تا 48 ساعت طول بکشد.

مرحله ششم: دریافت تأییدیه نقل و انتقال خودرو و دریافت سند جدید

در این مرحله خریدار باید هزینه تعویض پلاک خودرو را پرداخت کند و پس از دریافت تأیید نقل و انتقال خودرو،  می‌تواند پلاک جدید را دریافت و آن را نصب کند. در انتها هم می‌توانید با ارائه قبض پارکینگ، از مرکز خارج شوید. بر اساس قانون جدید سند (برگ سبز) جدید و کارت ماشین، به آدرس خریدار پست می‌شود و نیازی به مراجعه به دفاتر اسناد رسمی برای انتقال مالکیت خودرو نیست.

خلاصه مراحل بالا را در اینفوگرافیک زیر می‌بینید:

مدارک لازم برای تعویض پلاک 1403 کدام‌اند؟

در ادامه مدارک موردنیاز برای تعویض پلاک را به تفکیک فروشنده و خریدار می‌بینید:

مدارک لازم جهت تعویض پلاک برای فروشنده

• اصل شناسنامه و کارت ملی
• اصل کارت خودرو
• بیمه‌نامه شخص ثالث
• برگ سبز خودرو
• برگ عدم خلافی و قبض پرداخت مالیات نقل و انتقال خودرو
• کارت معاینه فنی (برای خودروهای با عمر بالای 4 سال)
• سند کمپانی
• کارت عابربانک به نام خود شخص

مدارک تعویض پلاک خودرو برای خریدار

• اصل شناسنامه و کارت ملی
• قبض پرداخت بهای تعویض پلاک
• وکالت نامه تعویض پلاک از سوی فروشنده
• مدارک تأییدکننده محل سکونت خریدار مثل سند یا اجاره‌نامه به نام خود خریدار، پدر، مادر یا همسر وی
• کارت عابربانک به نام خود شخص

مدارک لازم برای احراز محل سکونت خریدار

تأییدیه محل سکونت خریدار یکی از مهم‌ترین مدارک لازم برای تعویض پلاک  است. در حال حاضر خریدار باید با مراجعه به سامانه سخا (sakha.epolice.ir) و انتخاب گزینه استعلام وضعیت آدرس، باید نسبت به طی کردن مراحل احراز آدرس اقدام کند. پس از آن مأمور پست به آدرس مربوطه مراجعه و آدرس محل سکونت خریدار را تأیید می‌کند. برای احراز محل سکونت، باید یکی از مدارک زیر را ارائه بدهید:

• سند مالکیت به نام خریدار
• اجاره‌نامه محل سکونت به نام خریدار با کد رهگیری و هولوگرام
• اصل جواز کسب معتبر به نام خریدار
• سند یا اجاره‌نامه واحد مسکونی به نام همسر خریدار
• سند یا اجاره‌نامه واحد مسکونی به نام والدین خریدار

درصورتی‌که مدارک بالا برای تأیید محل سکونت را ندارید و کارمند دولت هستید، می‌توانید از سازمان مربوطه بخواهید برای شما معرفی‌نامه صادر کند. اگر هم کارمند دولت نیستید، می‌توانید جواز کسب ارائه کنید یا فردی که سند یا اجاره‌نامه محل سکونت شما به نام وی ثبت شده را همراه خود ببرید. همچنین می‌توانید از اداره آموزش‌وپرورش گواهی اشتغال به تحصیل فرزندتان را بگیرید. در این نامه باید آدرس محل سکونت والدین درج شده باشد.

برای گرفتن این مورد از مدارک لازم برای تعویض پلاک، خریدار باید 79 هزار و 750 تومان هزینه کند و در منزل حضور داشته باشد تا تأییدیه محل سکونت وی توسط مامور پست صادر شود.

وکالت تعویض پلاک چیست؟

وکالت تعویض پلاک یکی از مدارک لازم جهت تعویض پلاک است که فروشنده آن را امضا می‌کند و به خریدار می‌دهد تا او بتواند بدون همراهی فروشنده، پلاک خودرو را تعویض کند. مهم‌ترین نکته در تنظیم این وکالت‌نامه، تعیین محدودیت زمانی و اختیارات برای خریدار است که از عواقب عدم تعویض پلاک و سوءاستفاده‌های احتمالی جلوگیری می‌کند.

برای دریافت این وکالت‌نامه، فروشنده باید با در دست داشتن مدارک زیر به دفاتر اسناد رسمی مراجعه و وکالت‌نامه‌ای را به نام خریدار تنظیم کند.

مدارک لازم برای تعویض پلاک با وکالت

• اصل کارت ملی و شناسنامه فروشنده و خریدار
• فاکتور کارخانه خودروی داخلی و برگ گمرکی خودروهای وارداتی
• برگ سبز خودرو
• آدرس، شماره تماس و کد پستی خریدار و فروشنده
• مبایعه‌نامه خودرو

در حال حاضر (خرداد 1402) هزینه دریافت این مورد از مدارک لازم برای تعویض پلاک، 150 هزار تومان است.

مدارک لازم برای تعویض پلاک مخدوش چیست؟

اگر پلاک خودرو شما به هر دلیلی مخدوش شده، باید در اسرع وقت برای تعویض پلاک آن اقدام کنید؛ چون بر اساس قانون مخدوش شدن پلاک جرم محسوب می‌شود و علاوه بر جریمه نقدی، 6 ماه تا یک سال حبس دارد. در ادامه به مدارک لازم برای تعویض پلاک مخدوش اشاره می‌کنیم:

• حضور مالک یا نماینده قانونی او به همراه خودرو
• مدارک شناسایی مالک (کارت ملی و شناسنامه) یا وکالت نامه تعویض پلاک
• اصل برگ سبز خودرو
• اصل کارت خودرو
• برگ معاینه فنی دارای اعتبار
• اصل بیمه‌نامه شخص ثالث
• گواهی مفاصاحساب خلافی
• قبض واریز هزینه ساخت پلاک المثنی

مدارک لازم جهت شماره‌گذاری وسایل نقلیه وارداتی چیست؟

مدارک لازم برای شماره‌گذاری خودروهای وارداتی با خودروهای داخلی متفاوت است و شامل موارد زیر می‌شود:

• حضور مالک یا نمانده قانونی او به همراه وسیله نقلیه جهت سیر مراحل قانونی
• اصل مدارک شناسایی معتبر شامل کارت ملی یا شناسنامه مالک و نماینده قانونی
• ارائه اصل سند خودرو
• بررسی و تأیید اسناد و مدارک وسیله نقلیه توسط کارشناس حقوقی مستقر در مرکز تعویض پلاک
• بررسی وضعیت تبصره 13 خودروهای وارداتی (مالیات واردات بر اساس میزان مصرف)
• بازدید و تأیید کاردکس به منظور احراز اصالت وسیله نقلیه توسط افسران کارشناس عالی تصادفات و امور فنی بازنشسته و زدن مهر کاردکس توسط افسر بازدیدکننده مجاز
• ارائه مدارک مفاصاحساب دیوان دولتی
• تخصیص پلاک بر اساس محل سکونت مالک
• پرداخت هزینه مصوب بابت هزینه نقل و انتقال خودرو و صدور و ارسال کارت هوشمند مشخصات خودرو

هزینه تعویض پلاک 1403 چقدر است و به عهده کیست؟

هزینه تعویض پلاک 1403 برای تمامی خودروها عدد ثابت 390 هزار تومان است و بر اساس قانون، خریدار باید آن را بپردازد. البته هزینه نقل و انتقال خودرو در تعویض پلاک شامل هزینه‌های دیگری هم می‌شود که بر عهده فروشنده است. مثل مالیات نقل و انتقال خودرو، مالیات بر ارزش‌افزوده و عوارض و مالیات سالانه شهرداری که فروشنده باید آن‌ها را پرداخت کرده باشد و رسید آن‌ها را به عنوان مدارک لازم برای تعویض پلاک ارائه کند.

مالیات نقل و انتقال خودروهای داخلی در حال حاضر معادل 1 درصد ارزش خودرو و برای خودروهای خارجی معادل 2 درصد ارزش آن‌ها است. مالیات ارزش‌افزوده هم به خودروهای با قیمت بالای یک میلیارد تومان تعلق می‌گیرد و به ازای بالاتر بودن قیمت خودرو از یک مبلغ خاص، درصدی از آن مبلغ اضافه را به عنوان مالیات ارزش‌افزوده در نظر می‌گیرند. مالیات و عوارض شهرداری هم معادل 0.1 درصد قیمت روز خودروهای داخلی و 0.15 درصد قیمت روز خودروهای وارداتی است.

مالیات ارزش‌افزوده خودرو و مالیات نقل و انتقال خودرو باید به‌صورت سالانه پرداخت شوند.

اجرائیات تعویض پلاک چیست؟

اجرائیات تعویض پلاک یکی از واحدهای این مراکز است که در آن به اختلافات مربوط به امور مالی مدارک لازم برای تعویض پلاک رسیدگی می‌شود. مثلاً اگر فروشنده پیش از مراجعه به مراکز تعویض پلاک اعتراض به خلافی‌های خودرو را ثبت کرده باشد، باید برای گرفتن و تأیید گواهی مفاصاحساب به واحد اجرائیات اعتراض کند. همچنین در این واحد به مشکلاتی مثل ثبت نشدن تسویه خلافی و … هم رسیدگی می‌شود.

لیست مراکز تعویض پلاک خودرو در تهران+ آدرس و شماره تماس

جدول زیر لیست مراکز تعویض پلاک تهران را به همراه آدرس و شماره تماس آن‌ها نشان می‌دهد:

باز هم تأکید می‌کنیم که پیش از مراجعه به این مراکز، حتماً به‌صورت اینترنتی نوبت بگیرید و حتماً در موعد مقرر تمامی مدارک تعویض پلاک خودرو را همراه خود داشته باشید.

برای طی کردن آخرین مرحله نقل و انتقال خودرو، احتیاط کنید!

در این مقاله به معرفی چگونگی، مراحل، شرایط و مدارک لازم برای تعویض پلاک 1403 پرداختیم. همچنین به شما گفتیم که مدارک لازم برای تعویض پلاک با وکالت چیست و برای تعویض پلاک مخدوش به چه مدارکی نیاز دارید.

در پایان توصیه می‌کنیم که برای طی کردن گام آخر مراحل قانونی نقل و انتقال خودرو، احتیاط پیشه کنید. برای برطرف شدن دغدغه‌های هر دو طرف، بهتر است مسائلی مثل زمان حضور برای تعویض پلاک، مسئولیت پرداخت مالیات و عوارض مختلف و ضرر و زیان‌های مربوط به کوتاهی هر یک از طرفین و … در مبایعه‌نامه خودرو قید شود. همچنین مالک خودرو در صورت دادن وکالت به خریدار، باید برای آن محدودیت زمانی تعیین کنند تا خیالشان از مراجعه خریدار برای تعویض پلاک در زمان مقرر راحت شود.

سؤالات متداول تعویض پلاک خودرو

تعویض پلاک چقدر طول می‌کشد؟

همان‌طور که گفتیم در صورت مراجعه به مراکز تعویض پلاک در اوایل صبح، ممکن است کار شما تا ظهر طول بکشد؛ اما به‌صورت کلی این فرایند بین 3 تا 6 ساعت زمان می‌برد.

آیا بیمه شخص ثالث از  مدارک لازم برای تعویض پلاک  محسوب می‌شود؟

بله، فروشنده هنگام مراجعه برای تعویض پلاک باید حتماً بیمه‌نامه شخص ثالث معتبر ارائه کند.

آیا کارت ماشین از  مدارک لازم برای تعویض پلاک محسوب می‌شود؟

در صورت صفر بودن خودرو، ممکن است مراکز تعویض پلاک با شما مساعدت کنند و با اخذ تعهدنامه، کار شما را انجام دهند. 

آیا برای تعویض پلاک پرداخت عوارض شهرداری لازم است؟

بله، در صورت عدم پرداخت، عوارض شهرداری در همان محل اخذ می‌شود.

آیا ارائه گواهینامه به عنوان مدارک لازم برای تعویض پلاک ضروری است؟

خیر، گواهینامه جزء مدارک ضروری برای تعویض پلاک نیست.

آیا ارائه معاینه فنی به عنوان مدارک لازم برای تعویض پلاک ضروری است؟

بله. ارائه معاینه فنی برای خودروهای با عمر بالای 4 سال الزامی است.

انتقال پلاک خودرو به فرزند چگونه است؟

اگر سن فرزند زیر 18 سال و از نظر شرعی بالغ (دختران بالای 9 سال و پسرها بالای 15 سال) باشد، می‌توانید پلاک خودرو را به او انتقال دهید. البته پیش از این کار، باید سند خودرو را به نام فرزندتان بزنید.

انتقال پلاک خودرو به همسر چگونه است؟

برای انتقال پلاک به همسر هم ابتدا باید انتقال سند صورت بگیرد.

مدت‌زمان صدور کارت خودرو بعد از تعویض پلاک چقدر است؟

مدت‌زمان ارسال کارت خودرو به نام مالک جدید بین 35 تا 65 روز متغیر است.

چگونه می‌توان پلاک تهران گرفت؟

در صورت داشتن مدارکی که اقامت شما را در تهران رسماً اثبات کند، می‌توانید برای خودروی خود پلاک تهران بگیرید.

منظور از اجرائیات تعویض پلاک چیست؟

این واحد مسئول پاسخگویی به سؤالات و مشکلات مربوط به خلافی خودرو مثل حذف نشدن آن از سیستم و … است.

اگر مالک قبلی خودرو فوت کند، برای تعویض پلاک چه کاری باید انجام دهیم؟

در این حالت ابتدا باید انحصاروراثت صورت بگیرد و تعویض پلاک ماشین بعد از این فرایند قابل‌انجام است.

چطور پلاک زوج یا فرد بگیریم؟

تعیین پلاک زوج و فرد مطابق آیین‌نامه راهنمایی‌ورانندگی، بر عهده پلیس راهور است و امکان انتخاب آن وجود ندارد.