14
آذر
کنیستر چیست و علائم خرابی کنیستر ماشین کدامند؟
کنیستر یکی از قطعات سیستم سوخت رسانی ماشین است که دیدگاه‌های متفاوتی بین تعمیرکاران در خصوص کارایی آن وجود دارد. برخی از تعمیرکاران معتقدند که این قطعه نقش چندانی در میزان مصرف سوخت، عملکرد ماشین و جلوگیری از به‌خطر افتادن ایمنی سرنشینان خودرو ندارد. در مقابل، بعضی دیگر از تعمیرکاران، کنیستر بنزین را یک قطعه کلیدی با وظایف مهم در سیستم سوخت رسانی ماشین می‌دانند. در این مطلب، ابتدا بررسی می‌کنیم که وظیفه کنیستر چیست؟ سپس علائم خرابی کنیستر ماشین را مرور می‌کنیم. حتما تا پایان با ما همراه باشید.
کنیستر چیست؟
کنیستر (Canister) یک مخزن حاوی زغال فعال است که از یک سمت به باک بنزین و از سویی دیگر به‌منیفولد ورودی هوای موتور متصل است. اتصال کنیستر به‌سایر قطعات هم با استفاده از شیلنگ صورت می‌گیرد. کنیستر از ورود بخارات بنزین موجود در باک سوخت ماشین به هوا جلوگیری می‌کند.
معمولا بخشی از سوخت موجود در باک خودرو تبخیر می‌شود. این اتفاق در روزهای گرم فصل تابستان خیلی بیشتر شایع است. در خودورهای قدیمی، یک دریچه خروج بخارات در باک بنزین تعبیه می‌شد تا بخارات به‌هوای آزاد منتقل شود. اما حساسیت‌های مبنی بر کاهش آلایندگی خودروها، موجب شد تا برای جلوگیری از این اتفاق، سازوکار ویژه‌ای پیش‌بینی شود. کنیستر با جذب بخارات بنزین موجود در باک سوخت، نه‌تنها جلوی انتشار آن‌ها به محیط را می‌گیرد؛ بلکه از آن‌ها برای عملکرد بهتر پیشرانه خودرو استفاده می‌کند.
محل نصب کنیستر در خودرو
کنیستر ماشین کجاست؟ در تصویر زیر، نمایی شماتیک از موقعیت قرارگیری کنیستر در خودرو را مشاهده می‌کنید. تجربه نشان می‌دهد که در برخی از خودروهای خارجی، کنیستر در نزدیکی باک سوخت در مجاورت گلگیر عقب ماشین نصب می‌شود. شکل و اندازه این قطعه در خودروهای مختلف یکسان نیست.
از طرفی دیگر، موقعیت قرارگیری کنیستر در خودروهای تولید داخل معمولا در مجاورت گلگیر جلو است. بر این اساس اگر باک بنزین در سمت راست خودرو باشد، معمولا کنیستر هم در نزدیکی گلگیر جلو راست ماشین قرار می‌گیرد. مثلا می‌توان به محل نصب کنیستر در خودرو پژو 207 اشاره کرد.
همچنین در خصوص خودروهایی مانند پراید، تیبا، کوییک، پژو پارس و … نیز کنیستر در نزدیکی گلگیر جلو سمت چپ قرار دارد. کنیستر پراید دقیقا زیر کاپوت و حد فاصل بین باتری و محفظه روغن ترمز قرار دارد. از نظر ظاهری، کنیستر یک قطعه مشکی رنگ است که در بسیاری از ماشین‌ها به‌صورت یک قوطی استوانه‌ای طراحی می‌شود. ضمن اینکه دو شیلنگ هم به آن متصل است.
وظیفه کنیستر چیست؟
در خودروهای بنزینی مخزنی وجود دارد به نام کنیستر که وظیفه آن جذب بخارات بنزین است. کنیستر دارای موادی از جنس کربن متخلخل است که به‌واسطه دارا بودن سطوح متخلخل بسیار می‌تواند همچون یک اسفنج، بخارات بنزین را به خود جذب کند. مخزن کنیستر استوانه‌ای شکل بوده و بر روی آن سه خروجی وجود دارد. دو خروجی به صورت لوله‌ای بوده که یکی از آن‌ها با باک بنزین و دیگری با منیفولد هوا در ارتباط است.
برای انجام صحیح وظیفه کنیستر یک خروجی دیگر جهت ارتباط با هوای آزاد تعبیه شده‌است و فیلتری نیز در دهانه آن جهت فیلتر هوای ورودی قرار دارد که همگی این قطعات در کنار هم وظیفه اصلی کنیستر یعنی خروج بخارات بنزین را انجام می‌دهند. به‌دلیل خلاء موجود در منیفولد ورودی هوا، بخارات بنزین به داخل مخزن کنیستر مکیده می‌شوند.
حد فاصل بین کنیستر و منیفولد ورودی هوای موتور، یک قطعه دیگر به‌نام شیر برقی کنیستر وجود دارد. این قطعه توسط ایسیو ماشین کنترل می‌شود. وقتی موتور خاموش باشد، دریچه شیر برقی بسته است. در نتیجه بخارات درون کنیستر جمع و ذخیره می‌شوند.
با روشن شدن موتور، بسته به شرایط، ایسیو دستور باز شدن دریچه شیر برقی را صادر می‌کند. به‌این‌ترتیب، بخارات موجود در محفظه کنیستر به‌سمت منیفولد ورودی هوای موتور هدایت می‌شود. این بخارات در فرآیند احتراق موتور استفاده می‌شوند.
مزایای کنیستر چیست؟
قبل از پرداختن به علائم خرابی کنیستر ماشین، بد نیست که نیم‌نگاهی به‌مهم‌ترین مزایای این قطعه بیندازیم. مهم‌ترین کاربرد کنیستر، جلوگیری از انتشار مستقیم بخارات بنزین به هوای آزاد است. در کنار آن، بخارات بنزین در عملیات احتراق موتور استفاده می‌شود. این موضوع منجر به بهینه‌سازی مصرف سوخت ماشین هم می‌گردد.
کنیستر علاو‌بر بهینه‌سازی مصرف سوخت و کاهش آلودگی هوا، بر ایمنی خودرو نیز تاثیر می‌گذارد. چنانچه کنیستر به هر دلیلی عمل نکند؛ بخار بنزین در داخل باک خودرو جمع شده و با باز کردن در باک، بخار بنزین با فشار خارج خواهد شد که این امر در فصول گرم سال و مسیرهای طولانی مشهودتر خواهد بود. حال اگر در چنین شرایطی تصادفی رخ دهد، احتمال انفجار باک و در نتیجه انفجار خودرو وجود دارد که بسیار خطرآفرین است.
همان‌طور که اشاره کردیم، ایسیو در شرایط خاصی دستور باز شدن شیر برقی کنیستر را صادر می‌کند. یکی از این شرایط، هنگام استارت زدن ماشین به‌خصوص در هوای سرد است. در این حالت، انتقال بخار بنزین به‌منیفولد ورودی هوای موتور باعث می‌شود که عملیات احتراق اولیه خیلی راحت‌تر صورت بگیرد و ماشین با تک استارت روشن شود. در شرایطی که خودرو نیاز به مصرف سوخت بیشتر برای احتراق دارد هم بخارات موجود در کنیستر به‌کمک موتور می‌آیند.
علائم خرابی کنیستر ماشین
برخی از مهم‌ترین نشانه های خرابی کنیستر ماشین را در اینجا مشاهده می‌کنید:
روشن شدن چراغ چک خودرو
چراغ چک خودرو روشن می‌شود و زمانی‌که به‌وسیله دیاگ آن را بررسی می‌کنید، کد خطای «شیر برقی کنیستر» قابل رویت است. هرچند روشن شدن چراغ چک می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد؛ اما در صورتی که این اتفاق همزمان با انتشار بوی بنزین در خودرو رخ داد، احتمال خرابی کنیستر خیلی زیاد است.
پخش شدن بوی بنزین در ماشین
ایراد به وجود آمده برای کنیستر، از بوی بنزین مشخص است. اگر بوی بنزین دائما احساس شد، ممکن است مشکل از شلنگ‌های متصل به باک بنزین، درب باک و حتی مخزن بنزین باشد، اما درصورتی‌که این بوی بنزین، تنها گاهی قابل استشمام باشد، نشانه خرابی کنیستر است. ناگفته نماند که انتشار بوی بنزین در ماشین گاهی اوقات علائم خرابی شیر برقی کنیستر هم می‌تواند باشد.
خارج شدن بخارات بنزین از باک سوخت
علاوه‌بر موارد ذکر شده، اگر درب باک بنزین خودرو را باز کردید و بخارات بنزین با فشار از آن خارج شدند، این هم نشان از خراب شدن دریچه قطع کن کنیستر دارد. وجود بخارات بنزین در باک باعث می‌شود که آمپر سوخت ماشین هم غیرواقعی باشد و سوخت خیلی زودتر از آنچه به‌نظر می‌رسد، تمام شود.
صدای تق‌تق از سمت باک ماشین
چنانچه خرابی کنیستر به‌علت پارگی شلنگ یا شکستگی مخزن کنیستر باشد، گه‌گاه صدای «تق تق» نیز از آن شنیده می‌شود. این صدا از سمت باک ماشین به‌گوش می‌رسد و نباید با صداهای مشابه که از سمت پیشرانه هستند، اشتباه بگیرید.
نیاز به چند بار استارت برای روشن شدن ماشین
مشکل روشن نشدن ماشین با تک استارت می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. یکی از آن‌ها، خرابی کنیستر یا شیر برقی آن است که مانع از انتقال بخارات بنزین به‌موتور برای روشن شدن راحت خودرو می‌شود.
دلایل خرابی کنیستر ماشین
اولین نکته‌‌ای که باید مد نظر داشته باشید این است که کنیستر یک قطعه مصرفی در خودروی شماست. بنابراین بعد از پایان عمر مفید کنیستر، این قطعه کارایی خود را از دست می‌دهد. در کنار این موضوع، پر کردن بیشتر از حد باک بنزین، یکی دیگر از دلایل خرابی کنیستر است. این کار باعث می‌شود که علاوه بر بخارات بنزین، بخشی از بنزین موجود در باک هم به‌سمت کنیستر سرازیر شود. در نتیجه این قطعه خیلی زودتر اشباع گردد. در مواردی هم ممکن است که شیلنگ‌های رابط بین بک سوخت، کنیستر، شیر برقی و منیفولد هوا دچار مشکل شوند.
زمان تعویض کنیستر
بررسی کارشناسان همراه مکانیک نشان می‌دهد که در دفترچه راهنمای بسیاری از خودروها، زمان تعویض کنیستر مشخص نشده است. روی‌هم‌رفته، تعمیرکاران پیشنهاد می‌کنند که بین هر 2 تا 3 سال یا 30 تا 40 هزار کیلومتر یکبار، نسبت به تست کنیستر و شیر برقی آن اقدام کنید. چنانچه مشکلی در عملکرد هر یک از آن‌ها وجود داشت، نسبت به رفع ایراد اقدام نمایید.
جهت تست کنیستر کافی است شلنگ اتصال باک به کنیستر را جدا کرده و به هنگام روشن بودن موتور، مکش هوا از سرشلنگی‌ها را چک کنید. چنانچه مکش به اندازه کافی وجود داشته باشد، حاکی از عملکرد درست کنیستر و مکش بخار بنزین است؛ همچنین باید مکش هوا از مجرای هوای آزاد نیز کنترل شود.
قیمت کنیستر چقدر است؟
در زمان نگارش این مطلب (آذر ماه 1403)، قیمت کنیستر برخی از خودروها در بازار به‌صورت زیر است:
- قیمت کنیستر پراید: 70 تا 90 هزار تومان
- قیمت کنیستر تیبا، کوییک و ساینا: 90 هزار تومان
- قیمت کنیستر پژو 206: 200 هزار تومان
- قیمت کنیستر سمند، پژو 405 و پارس: 280 تا 400 هزار تومان
- قیمت کنیستر ال 90، ساندرو و استپ وی (وارداتی): 1 میلیون و 700 هزار تومان
- کنیستر بنزین ام وی ام ایکس 22، ایکس 33 و تیگو 5: 1 میلیون و 100 هزار تومان
کلام پایانی
در این مطلب بررسی کردیم که کنیستر چیست و مهم‌ترین علائم خرابی کنیستر ماشین را برشمردیم. پیشنهاد می‌کنیم که فواید تعویض کنیستر را دست کم نگیرید. قیمت این قطعه برای بسیاری از خودروهای داخلی چندان زیاد نیست و تعویض آن هم خیلی سریع و راحت صورت می‌گیرد. موضوعی که در بهینه‌سازی مصرف سوخت، کاهش آلودگی هوا و ایمنی خودرو نقش دارد.
